สาระน่ารู้
ทำไมต้องวัดสายตาที่ระยะ 6 เมตร และระยะ 6 เมตรสำคัญอย่างไร
ทำไมต้องวัดสายตาที่ระยะ 6 เมตร และระยะ 6 เมตรสำคัญอย่างไร
บทนำ
บทความนี้เขียนขึ้นโดยมีจุดมุ่งหมายเพื่ออยากจะพัฒนาและยกระดับวงการแว่นตาให้มีมาตรฐานมากยิ่งขึ้น ไม่คิดจะขัดผลประโยชน์ หรือ ดีสเครดิตใคร ภายในบทความนี้ได้เขียนถึงสาเหตุและความจำเป็นในการตรวจวัดสายตาว่าทำไมต้อง 6 เมตร เอาไว้อย่างละเอียดโดยใช้ศัพย์เทคนิคน้อยมากเพราะอยากให้ผู้ที่ได้อ่านทั้งผู้บริโภคและผู้ประกอบการจะได้มีความเข้าใจมากยิ่งขึ้น ผู้เขียนหวังไว้เป็นอย่างสูงว่าบทความนี้จะเป็นประโยชน์ทั้งต่อผู้บริโภคและผู้ประกอบการ
แรงบันดาลใจ
ในปัจจุบันได้เห็นร้านแว่นตาตามสถานที่ต่าง ๆ มากมาย และได้สังเกตุเห็นบริเวณพื้นที่ ๆ ใช้ในการตรวจวัดสายตานั้นระยะที่ใช้ในการตรวจวัดเป็นระยะที่ไม่ได้มาตรฐาน ส่วนใหญ่พบเจอถึงกว่าร้อยละ 70 โดยสาเหตุที่พบเจอนั้นส่วนใหญ่จะมาจาก
- พื้นที่บริเวณร้านน้อยและคับแคบทำให้ไม่สามารถจัดสรรพื้นที่ให้เหมาะสมได้
- บางสถานประกอบการมีพื้นที่กว้างขวางแต่จัดสรรพื้นที่สำหรับตรวจวัดสายตาเพียงน้อยนิดเพียงเพราะเจ้าของกิจการกลัวเสียพื้นที่โชว์สินค้าของทางร้าน
- ผู้ประกอบการบางรายเป็นหน่วยบริการนอกพื้นที่จึงไม่สามารถจัดการกับสถานที่ในการตรวจวัดได้อย่างเหมาะสม
จากสาเหตุที่พบในเบื้องต้นในความเป็นจริงนั้นเราสามารถจัดการกับปัญหาที่พบได้ เช่น
- ตรวจวัดโดยใช้จอภาพวัดสายตาแบบทดระยะ เป็นจอภาพ LED ที่ให้ความลึกเสมือน 6 เมตร *** หมายเหตุ ไม่ใช่แผ่นชาร์ตทดระยะนะครับ อย่าเข้าใจผิดเพราะแผ่นชาร์ตทดระยะใช้งานจริงไม่ได้ ***
- ใช้วัดสายตาในระยะ 3 เมตร แต่ใช้กระจกเงาสะท้อนทำให้ระยะเพิ่มเป็น 2 เท่า จึงทำให้ระยะชาร์ตเสมือนกับระยะ 6 เมตรได้
- ถ้าพื้นที่ภายในร้านเพียงพอก็ให้แบ่งพื้นที่บางส่วนออกมาเพื่อใช้ในการตรวจวัดสายตาให้มีความมาตรฐานและเหมะสม ***ลดพื้นที่โชว์แว่นลงบ้างก็ได้***
เข้าเรื่อง
ในส่วนของการตรวจวัดสายตานั้นสิ่งสำคัญนั่นคือความคมชัด และความคมชัดของดวงตาที่เกิดขึ้นนั้นต้องอยู่ในสภาวะที่ดวงตาต้องผ่อนคลายและปราศจากการเพ่งเป็นองค์ประกอบหลัก เพราะฉะนั้นมาตรฐานการตรวจวัดสายตาจึงมีความสำคัญและต้องอ้างอิงและเทียบเคียงได้ สิ่งสำคัญเป็นอันดับแรกสุดของการตรวจวัดสายตานั่นคือระยะที่ใช้ในการตรวจ สำหรับระยะที่ใช้ในการตรวจวัดสายตาในระยะไกลมาตรฐานสากลคือ 6 เมตร หรือ 20 ฟุต การเทียบเคียงในด้านมาตรฐานการมองเห็น หรือค่าของความคมชัด เราเรียกว่า Visual acuity หรือเรียกย่อๆ ว่า VA นอกจะระยะที่ใช้ในการตรวจวัดสายตาแล้วยังต้องมีแผ่นชาร์ตที่ใช้ทดสอบสายตา โดยทั่วไปที่เราคุ้นเคยกันอยู่และเห็นอยู่ในโรงพยาบาลหรือในสถานประกอบการร้านแว่นตาทั่วไปเราเรียกว่า Snellen chart ภายในแผ่นชาร์ตจะมีขนาดตัวอักษรเรียงจากด้านบนสุดตัวอักษรจะใหญ่ที่สุด ถึงแถวด้านล่างสุดเป็นตัวอักษรที่เล็กที่สุด ดังรูป
สำหรับต้นกำเนิดของการสร้างชาร์ตวัดสายตาแบบ Snellen chart นั้นมาจากนักวิทยาศาสตร์ได้สังเกตุมองดวงดาวบนท้องฟ้า และค้นพบว่ามนุษย์สามารถแยกดาว 2 ดวง หรือ วัตถุ 2 สิ่งออกจากกันได้นั้นต้องทำมุมกันอย่างน้อย 1 minute of arc (1/60 องศา)
นักวิทยาศาสตร์จึงได้ออกแบบตัวอักษรให้มีลักษณะเป็นแท่งสี่เหลี่ยม ตัวอักษรแต่ละตัวมีขนาด 5 minute of arc ทำการแบ่งแต่ละตัวเป็น 5 ส่วน ๆ ละ 1 minute of arc และให้ทำมุม 1 minute of arc กับดวงตาในระยะ 6 เมตร โดยขนาดตัวอักษรจะแบ่งตามขนาดใหญ่เล็กตามระยะการมอง ดังรูป
ทีนี้มาดูเรื่องการตีความของคำว่าค่าความคมชัดหรือ VA กัน การเขียนค่าความคมชัดจะเขียนอยู่ในรูปของเศษส่วน เช่น VA = 20/20 , VA = 20/80 , VA=20/100 แล้วแปลความหมายอย่างไร
VA = 20/20 หมายความว่า เมื่อวัดสายตาที่ระยะ 20 ฟุต คนไข้อ่านตัวอักษรแถว 20/20 ได้ทุกตัว แสดงว่าคนไข้เป็นสายตาปรกติ
VA = 20/80 หมายความว่า เมื่อวัดสายตาที่ระยะ 20 ฟุต ผู้ถูกวัดอ่านตัวอักษรแถว 20/80 ได้ทุกตัว แต่ไม่สามารถอ่านตัวอักษรตัวเล็กกว่านี้ได้ แสดงว่าผู้ถูกวัดสายตาผิดปรกติ
อีกความหมายหนึ่งตัวอักษรแถว 20/80 นี้ คนปรกติสามารถมองเห็นได้ที่ระยะ 80 ฟุต แต่ผู้ถูกวัดมองเห็นชัดที่ระยะ 20 ฟุต แสดงว่าผู้ถูกวัดสายตาผิดปรกติ
VA = 20/100 หมายความว่า เมื่อวัดสายตาที่ระยะ 20 ฟุต คนไข้อ่านตัวอักษรแถว 20/100 ได้ทุกตัว แต่ไม่สามารถอ่านตัวอักษรตัวเล็กกว่านี้ได้ แสดงว่าผู้ถูกวัดสายตาผิดปรกติ
อีกความหมายหนึ่งตัวอักษรแถว 20/100 นี้ คนปรกติสามารถมองเห็นได้ที่ระยะ 100 ฟุต แต่ผู้ถูกวัดมองเห็นชัดที่ระยะ 20 ฟุต แสดงว่าผู้ถูกวัดสายตาผิดปรกติ
จะสังเกตเห็นว่าถ้าค่าความคมชัด หรือ VA ของผู้ถูกวัดตัวเลขที่เป็นเศษส่วน ถ้าเลขตัวส่วนยิ่งมากเท่าไหร่แสดงว่าค่าความสามารถด้านการมองเห็นจะต่ำลงเท่านั้นเป็นเงาตามตัว ถ้าหากค่าการมองเห็นลดต่ำลงมาก ๆ คนไข้ควรได้รับการตรวจประเมินโรคตาจากจักษุแพทย์ เพื่อทำการรักษาต่อไป
แล้วทำไมต้อง 6 เมตร
หลักในการมองเห็นนั้น มนุษย์จะสามารถมองได้คมชัดและผ่อนคลายดวงตาต้องปราศจากการเพ่ง เลนส์ตาต้องคลายตัว ระยะที่พูดถึงนั้นคือระยะอนันต์(infinity) แต่การวัดสายตาในระยะอนันต์นั้นมันเป็นไปไม่ได้จึงต้องหาระยะที่เปรียบเสมือนกับระยะอนันต์และดวงตาไม่มีการเพ่ง จึงกำหนดระยะที่เหมาะสมไว้ที่ 6 เมตร หรือ 20 ฟุต นั่นเอง ทีนี้มาเช็คระดับการเพ่งในระยะต่าง ๆ กันครับ
จากสูตร D = 1/f
ระยะ 1 m D=1/1 = 1 D
ระยะ 2 m D=1/2 = 0.5 D
ระยะ 3 m D=1/3 = 0.333 D
ระยะ 4 m D=1/4 = 0.25 D
ระยะ 5 m D=1/5 = 0.20 D
ระยะ 6 m D=1/6 = 0.1667 D
ระยะ 7 m D=1/7 = 0.1428 D
ระยะ 8 m D=1/8 = 0.125 D
จะเห็นว่าระยะยิ่งไกลเท่าไหร่ ระบบการเพ่งปรับโฟกัสยิ่งทำงานน้อยลงเท่านั้น แต่ระยะที่เหมาะสมในการตรวจวัดสายตาที่เป็น 6 เมตร หรือ 20 ฟุต นั้นเป็นเพราะว่าในระยะนี้ดวงตาใช้กำลังในการเพ่งปรับโฟกัสเพียง 0.166667 D เท่านั้น ซึ่งการเพ่งเพียงเท่านี้ดวงตาของมนุษย์สามารถปรับโฟกัสได้เองอยู่แล้วโดยไม่ต้องอาศัยการเพ่งของเลนส์ตา เราเรียกระบบปรับโฟกัสนี้ว่า depth of fogus นี่จึงเป็นที่มาว่าทำไมต้องวัดสายตาที่ระยะ 6 เมตร
แต่ถ้าวัดสายตาใกล้กว่า 6 เมตร ระบบการเพ่งปรับโฟกัสก็จะทำงานมากขึ้นเกินกว่าระบบ depth of fogus จะทำงานได้ ยิ่งระยะวัดสายตาใกล้มากเท่าไหร่ระบบการเพ่งปรับโฟกัสของเลนส์ตาก็จะทำงานมากขึ้นเท่านั้น
หากวัดสายตาใกล้กว่า 6 เมตร หรือ 20 ฟุต โอกาสเกิดข้อผิดพลาดจะเป็นดังนี้ คือ
- หากคนไข้หรือลูกค้าเป็นสายตาสั้นจะได้ค่าสายตาที่น้อยกว่าความเป็นจริง เพราะระบบปรับโฟกัสของเลนส์ตายังไม่คลายตัว ยังมีการเพ่งของเลนส์ตาอยู่ เมื่อทำการตรวจวัดในระยะนี้ค่าที่ได้จึงน้อยกว่าที่ควรจะเป็น ตัวอย่างเช่น หากวัดสายตาที่ระยะ 3 เมตร ระบบการปรับโฟกัสจะทำงาน D=1/3 = 0.333 D
- หากคนไข้หรือลูกค้าเป็นสายตายาวจะได้ค่าสายตาที่มากกว่าความเป็นจริง เพราะระบบปรับโฟกัสของเลนส์ตายังไม่คลายตัว ยังมีการเพ่งของเลนส์ตาอยู่ เมื่อทำการตรวจวัดในระยะนี้ค่าที่ได้จึงมากกว่าที่ควรจะเป็น ตัวอย่างเช่น หากวัดสายตาที่ระยะ 2 เมตร ระบบการปรับโฟกัสจะทำงาน D=1/2 = 0.50 D
- Snellen chart หรือแผ่นชาร์ตวัดสายตาถูกออกแบบมาสำหรับระยะ 6 เมตรหรือ 20 ฟุต หากทำการตรวจวัดสายตาใกล้กว่านี้เราจะไม่สามารถนำค่าที่ได้ไปเทียบเคียงกับค่าที่เป็นมาตรฐานสากลได้ ยกตัวอย่างเช่นเวลาคุณหมอตรวจตา คุณหมอจะดูค่าความคมชัด หรือ VA ก่อนเป็นอันดับแรก หาก VA ไม่ดี จึงจะทำการตรวจวิเคราะห์หาสาเหตุ และทำการรักษาต่อไป ฉะนั้นหากระยะที่ใช้ตรวจไม่ถูกต้องค่าที่ได้จึงไม่สามารถนำไปใช้เป็นมาตรฐานได้
- นอกจากเรื่องสายตาแล้วยังมีเรื่องที่สำคัญนั่นคือระบบการทำงานร่วมกันของตาทั้ง 2 ข้าง (Binocular vision) การตรวจการทำงานร่วมกันของดวงตาทั้ง 2 ข้างต้องกระทำที่ระยะ 6 เมตร เป็นมาตรฐาน หากตรวจวัดที่ระยะใกล้กว่านี้ระบบการเพ่งปรับโฟกัสของเลนส์ตายังทำงานอยู่จึงกระตุ้นให้ระบบ vergence ทำงานตามไปด้วย ค่า Phoria ที่วัดได้ในระยะใกล้กว่า 6 เมตรจึงนำมาใช้งานเป็นมาตรฐานไม่ได้ *** หมายเหตุ Accommodation หรือระบบการเพ่งปรับโฟกัส มีความสำพันธ์กับระบบ Vergence หรือระบบการเบนเข้าและเบนออกของตาโดยตรง หรือเขียนเป็นศัพท์เทคนิคคือ AC/A Ratio ***
สรุป
การตรวจวัดสายตาที่ได้มาตรฐานนำไปสู่การแก้ไขปัญหาได้อย่างถูกต้อง ความสำคัญของการวัดสายตาที่ระยะ 6 เมตร มีความสำคัญเป็นอย่างมากเพราะสามารถนำค่าความสามารถทางด้านการมองเห็นหรือ VA ไปประเมินความผิดปรกติของตาได้ว่าเป็นความผิดปรกติทางด้านสายตาหรือเป็นโรคตา หาก VA ต่ำลงมาก ๆ ต้องได้รับการตรวจวินิจฉัยโรคทางตากับจักษุแพทย์
จะเห็นได้ว่าค่า VA ที่ใช้อ้างอิงนั้นเราอ้างอิงที่ระยะ 6 เมตร หากระยะวัดสายตาต่ำกว่านี้เราจะไม่สามารถนำค่าที่ได้ไปเทียบเคียงเป็นมาตรฐานได้
สุดท้ายผมเองหวังเป็นอย่างยิ่งว่าบทความนี้จะกระตุ้นเตือนให้ผู้ประกอบการเห็นความสำคัญของมาตรฐานการตรวจวัดสายตา และอยากให้ผู้บริโภคเข้าใจในบริบทของการแก้ไขปัญหาสายตาว่าการวัดสายตานั้นสำคัญและทำไมต้องทำการตรวจวัดที่ระยะ 6 เมตร
นาย อนิรุจน์ เรือนทองดี
นักตรวจปรับสายตา
[2023-11-28]
บทความที่เกี่ยวข้อง
ราคาเลนส์สายตาแพงไหม ราคาเท่าไหร่
Eye strain
แสงสีน้ำเงินมีข้อดีและข้อเสียอย่างไร
ตาเขตาเหล่กับสายตาเอียงต่างกันอย่างไร
โรคออฟฟิตซินโดรม (Office syndrome)
โรคตาขี้เกียจ (AmblyOpia หรือ Lazy eye)
การดูแลและการถนอมสายตาตัวเอง
ตาแห้ง
วิธีการเลือกซื้อแว่นตากันแดด
เลนส์ Polarized (โพลาไรซ์)
สายตาสั้นเทียม (Pseudomyopia)
ตาเหล่ซ่อนเร้น(Phoria)
ตาเข ตาเหล่ (Strabismus)
วิธีบริหารกล้ามเนื้อตาเพื่อบรรเทาอาการภาพซ้อน(Eye exercises to ease double vition)
สายตาสองข้างแตกต่างกัน (Anisometropia)
ผลเสียของการประกอบแว่นไม่ตรงกับจุดศูนย์กลางตาดำ(ผิดตำแหน่ง)